Wieś Sól w Gminie Rajcza rozciąga się w dolinach potoków Słanica i Czarna Soła, pomiędzy pasmami Rachowca, Oźnej i Łysicy. Miejscowość zawdzięcza nazwę dzięki występującym tu solankom.
Solanki w Soli zlokalizowane są odległości 2 km od stacji PKP w Soli, po obu stronach drogi w bliskim sąsiedztwie dzwonnicy. Słone źródła były znane i eksploatowane przez górali od dawien dawna.
Już w XV wieku poinformowano o nich króla Kazimierza Jagiellończyka, który nadając w 1467 r. Żywiecczyznę Piotrowi z Komorowa zastrzegł, by nikt z właścicieli nie rościł sobie praw wydobywania soli w nadanej majętności. W 1664 roku warzeniem soli zajmowali się górnicy z żup solnych Wieliczki. Z przyczyn ekonomicznych produkcję niebawem wstrzymano, a żelazo z naczyń warzelniczych wykorzystano do wykonania drzwi do babińca w kościele w Żywcu. Zabudowania rozebrano, a pochodzące z nich spławiano do Żywca, gdzie posłużyły do budowy browaru zamkowego. W późniejszych latach próbowano ożywić warzelnictwo, jednak próby skończyły się niepowodzeniem. W latach 1823/1824 z polecenia zarządu austriackiego sztolnie zasypano. Sól zawartą w wodzie wykorzystywali w przeszłości mieszkańcy do celów spożywczych.
W XX w. kilkakrotnie badano tutejsze solanki. Wyniki wskazują, że są one na jednym z pierwszych miejsc pod względem mineralizacji i ciepłoty wody w Polsce.
W lipcu 2018 roku otwarto na miejscu starej nową ogólnodostępną wiatę solankową.
Dolina potoku Słanica jest rozwinięta na antyklinie w obrębie jednostki magurskiej. Rejon występowania wód mineralnych znajduje się na granicy dwóch podjednostek: raczańskiej i siar. Podjednostka raczańska zbudowana jest z piaskowców magurskich, warstw hieroglifowych, łupków pstrych i piaskowców gruboławicowych, natomiast na podjednostkę siar składają się: łupkowo- piaskowcowe warstwy podmagórskie i hieroglifowe oraz łupki pstre.
Występujące tu solanki chlorkowe-sodowe, jodkowe i bromowo-jodłowe związane są z wysadem warstw inoceramowych w obrębie płaszczowiny magurskiej.
W czasie wierceń na głębokości około 1300 m natrafiono na cieplicę chlorkowo-sodową o temperaturze 39.C. Na powierzchni wody mineralne pojawiają się jedynie w tym miejscu. Poziom zwierciadła solanki w źródle południowym znajduje się kilka metrów poniżej powierzchni gruntu. W źródle północnym solanka znajduje się na głębokości ok. 0,5 m. Woda w obu źródłach jest słona, a jej mineralizacja wynosi 40-45 g/dm3. Są to jedne z najsilniej zmineralizowanych źródeł na obszarze polskich Karpat. Gaz ziemny wydobywa się na powierzchnię wody w postaci baniek. Rdzawe nacieki pochodzą z wytracających się związków żelaza.
zdjęcia: Magdalena Sporek
źródło: tablice informacyjne ZPKWŚ na miejscu jw.